Вербніца ў праваслаўных: гісторыя свята і традыцыі
7- 12.04.2025, 15:49
- 9,816

Гэта адно з найбольш значных свят у царкоўным календары.
Вербная нядзеля - свята Уваходу Гасподняга ў Ерусалім - традыцыйна адзначаюць за тыдзень да праваслаўнага Вялікадня. Гэта адна з самых светлых і прасвядных урачыстасцяў у годзе. «Уніян» распавёў пра яе традыцыі, забароны і ў які дзень Вербніца ў 2025 годзе.
Што такое Вербная нядзеля - гісторыя свята
Вербная нядзеля - гэта апошняя нядзеля перад Вялікаднем. У заходняй традыцыі яе называюць пальмавай, а ў праваслаўнай - вербнай. У яго ёсць і другая афіцыйная назва - Уваход Гасподні ў Іерусалім.
У гэты дзень Ісус Хрыстос верхам на асле выехаў з паселішча Віфаніі - там, паводле падання, ён уваскрэсіў з мёртвых Лазара, а затым адправіўся ў Ерусалім. У горадзе яго і апосталаў сустрэў радасны народ, які ў знак павагі ўслаў дарогу перад Збавіцелем пальмавымі галінамі. Людзі спадзяваліся, што Ісус вызваліць іх ад рабства Рымскай Імперыі, і не разумелі, што ён рыхтуецца дараваць ім не зямное, а нябеснае збаўленне.
Назва свята пайшла ад пальмавых галін, у нас замест пальмавых галоўнымі атрыбутамі сталі галінкі вярбы, таму нядзеля называецца Вербнай.
Ісус зайшоў Ерусалімскі храм і, убачыўшы там гандляроў, абвінаваціў іх у тым, што яны ператварылі святое месца ў «прытон разбойнікаў», а затым выгнаў іх. Ніхто не асмеліўся пярэчыць Хрысту, баючыся народнага гневу, але святары задумалі загубіць Збавіцеля, які працягваў сілай малітвы вылечваць людзей. Наступныя дні, якія назвалі Страсны тыдзень, будуць апошнімі і страшнымі ў зямным жыцці Ісуса.
Калі Вербная нядзеля ў 2025 годзе
Вербная нядзеля належыць да пераходных свят - яна залежыць ад Вялікадня. Таму кожны год свята прыпадае на розныя даты, але абавязкова ў шостую нядзелю Вялікага посту.
У 2025 годзе свята Вербніца прыпадае на 13 красавіка.
Што нельга рабіць на Вербніцу
Вербная нядзеля - вялікае свята, таму трэба адкласці ўсе справы. У гэты дзень забаронена:
- сварыцца, уступаць у канфлікты;
- злавацца, крыўдзіцца, брыдкасловіць;
- весяліцца і пераядаць;
- працаваць, займацца ўборкай і іншымі хатнімі справамі - час неабходна прысвяціць духоўнаму, а не свецкаму.
Ці можна саджаць у Вербную нядзелю агарод? Традыцыйна ў гэты дзень нічога не саджаюць - усё пасаджанае будзе дрэнна расці і, як кажуць у народзе - «пойдзе ў вярбу».
Што можна рабіць у Вербніцу
На свята добра пайсці на службу ў царкву.
Вернікі нясуць у храм галінкі вярбы, каб асвяціць іх - яны сімвалізуюць перамогу жыцця над смерцю, гэта значыць, Уваскрэсенне Гасподняе. Асвячоную вярбу затым захоўваюць дамы цягам года, упрыгожваюць ёю іканастас. Тым, хто прытрымліваецца Вялікага посту, у гэты дзень ёсць паслабленне: можна есці рыбу і рыбныя стравы.
У народнай традыцыі існуе звычай асвячонай вярбой злёгку біць сваіх блізкіх, каб былі здаровыя і каб абараніць іх ад нядобрага, галінкі вярбы таксама ставяць ля падгалоўя хворага.
Прыкметы на Вербную нядзелю
Па прыкметах дня судзяць аб надвор'і і ўраджаі:
- яснае і цёплае надвор'е стаіць - ураджай будзе добрым;
- ветране надвор'е - да прахалоднага лета;
- замаразкі ў гэты дзень - будзе багаты ўраджай пшаніцы;
- калі на бярозе ўжо ёсць лісцікі, а на алешыне няма - лета будзе сухім;
Паводле адной з народных прымет, калі ў Вербніцу з'есці адну пупышку асвячонай вярбы, то зможаш здабыць шчасце.