Лукашэнка задумаў небяспечную гульню з імпартам рабскай сілы з Пакістана

Прывоз 150 тысяч пакістанцаў у Беларусь можа абярнуцца супраць самога дыктатара.

Лукашэнка альбо канчаткова страціў палітычны нюх, альбо свядома правакуе беларусаў. Абвешчаны план завезці з Пакістана 100-150 тысяч працоўных можа абярнуцца супраць самога ініцыятара. Рызыкі разумее і сам Лукашэнка, які дастаткова асцярожна прагаворвае іх пасля перамоў з прэм'ер-міністрам Пакістана Шахбазам Шарыфам.

10 красавіка Шабхаз Шарыф з усім сваім сямействам сустрэўся ў нефармальным перапынку з сямействам Лукашэнкі. Мяркуючы з афіцыйнай фотасправаздачы, гэтае мерапрыемства правільна назваць «клан Шарыфа ў гасцях у клана Лукашэнкі».

Аб цяперашнім візіце пакістанскага прэм'ера BGmedia пагаварылі з гісторыкам, палітычным аглядальнікам Аляксандрам Фрыдманам.

- Лукашэнка і Шахбаз Шарыф сустрэліся ў сямейным коле 10 красавіка. Мяркуючы з фота, сустрэліся два верхаводы кланаў, каб развязаць сямейныя (або бізн’с) праблемы.

- Лукашэнка выцягнуў на сустрэчу сярэдняга сына (малодшы заўсёднік), што выглядае вельмі незвычайна. І той факт, што Шахбаз Шарыф прыехаў з усім кланам, у тым ліку свайго брата, паказвае важнасць гэтага візіту для пакістанскага боку. Напраўду мы назіраем шчыльныя сяброўскія стасункі, якія паміж імі наладзіліся: на такім узроўні Лукашэнка прымае далёка не ўсіх, а ўдзел сярэдняга сына Дзмітрыя ў сустрэчы - наогул нешта экстраардынарнае. Дарэчы, цікавае пытанне: а дзе быў старэйшы сын Віктар?

Лукашэнка і Шарыф ухвалілі пагадненне аб рэадмісіі. Відавочна, галоўная тэма гэтага візіту - 100-150 тысяч пакістанцаў, якіх плануецца даставіць у Беларусь (калі да гэтага дойдзе).

Зацікаўленасць Лукашэнкі ў Пакістане зразумелая: гэта рынак, гэта ядзерная дзяржава. Іншае пытанне, на фоне такіх стасункаў з Пакістанам якім чынам будуць складацца стасункі з Індыяй? Робячы стаўку на паглыбленне стасункаў з Пакістанам, Лукашэнка рызыкуе нашкодзіць стасункі з Індыяй. Але, здаецца, у Менску зрабілі свядомы выбар на карысць Пакістана.

Лукашэнка прызнаў праблему дэфіцыту працоўнай сілы ў краіне. Робячы стаўку на працоўную сілу з Пакістана, у Менску хочуць атрымаць кваліфікаваную працоўную сілу, ва ўсякім разе, больш кваліфікаваную, чым маглі б паставіць Зімбабвэ і Экватарыяльная Гвінея.

Але гаворка ідзе пра вялізную колькасць людзей: не 10—20 тысяч чалавек, а 100—150 тысяч. Лукашэнка прызнаў, што ў яго не стае працоўнай сілы, што развязаць праблему за кошт унутраных рэсурсаў не атрымліваецца, не атрымліваецца нават развязаць пытанне за кошт перасяленцаў з іншых постсавецкіх краін.

- Але перамяшчэнне 150 тысяч жыхароў Пакістана - насельнікаў іншага свету, груба кажучы, як успрымуць у самой Беларусі?

- Экспарт працоўных рэсурсаў - важная крыніца даходаў для Пакістана: ва ўсім свеце працуюць прыкладна 11 мільёнаў працоўных мігрантаў з Пакістана. 150 тысяч чалавек для Пакістана - кропля ў моры. Гэта значна менш, чым у Савудаўскай Арабіі (больш за два мільёны), ААЭ (каля паўтара мільёна) або ЗША (больш за 600 000), але значна больш, чым, скажам, у Нарвэгіі (каля 45 000). Гэта ўзровень Нямеччыны, дзе, паводле розных ацэнак, жывуць і працуюць ад 120 000 да 150 000 грамадзян Пакістана. У Беларусі працоўныя мігранты патэнцыйна могуць зарабіць больш, чым у Пакістане.

Але для мяне зусім відавочна некалькі момантаў.

Беларусь не стане прыярытэтным кірункам для пакістанцаў - прыярытэтам для іх з'яўляецца Захад. Другі прыярытэт - краіны Паўднёва-Усходняй Азіі (Сінгапур, напрыклад). Расея таксама з'яўляецца больш прывабным кірункам, бо там можна зарабіць больш, чым у Беларусі. Гэта значыць, што найлепшыя і самыя кваліфікаваныя работнікі ў Беларусь не паедуць.

Больш за тое, выхадцы з Пакістана будуць перабірацца ў Беларусь, каб паспрабаваць адтуль ірвануць на Захад. Мяркую, што навіна аб пакістанцах не ўзрадавала, і не ўзрадуе, заходніх суседзяў Беларусі.

У дадатак да ўсяго Беларусь - не адкрытая краіна, куды прыязджаюць і застаюцца замежнікі. Беларусь у асноўным аднастайная (хоць ёсць і нацыянальныя, і рэлігійныя меншасці), яна не мае досведу прыёму такой колькасці замежнікаў. Добра, да замежных студэнтаў прызвычаіліся, хаця раней узнікалі канфлікты, звязаныя са студэнтамі з Туркменістана, студэнтамі з Афрыкі. Бытавы расізм прысутнічае ў Беларусі, а досведу міжкультурнай камунікацыі краіна практычна не мае.

Сапраўды актуальнае пытанне: ці гатовае беларускае грамадства прыняць людзей з іншымі традыцыямі, з іншай культурай, іншай мовай, паўстае пытанне аб ролі ісламу, які вызнаюць у Пакістане. Так, Лукашэнка выхваляецца, што ў яго добрыя стасункі з ісламскім светам. У яго, магчыма, і добрыя, але для беларусаў гэта чужы свет. І зноў-жа: 150 тысяч - гэта цэлы горад памерамі з Барысаў.

І ўрэшце, Пакістан нельга назваць стабільнай дзяржавай. Гісторыя Пакістана - гэта гісторыя вайсковых пераваротаў, гісторыя падтрымкі тэрарыстычных рухаў накшталт Талібана, гэта гісторыя сувязяў з Аль-Каідай. Акрамя таго, у Пакістане стае ўцекачоў з Афганістана, мяркую, што з Пакістана будуць прыязджаць менавіта ўцекачы, у тым ліку з Афганістана.

Беларусь не першая і не апошняя краіна, якая залучае замежную працоўную сілу. Але ў сацыялістычных краінах накшталт ГДР быў адпаведны досвед: залучалі працоўную сілу з Мазамбіка ці з В'етнама. Заходнія краіны таксама маюць такі досвед: Заходняя Нямеччына прыцягвала працоўную сілу з Турцыі, Італіі і іншых краін. Іх досвед сведчыць, што часцей за ўсё на працу прыязджаюць маладыя мужчыны, якія абзаводзяцца сем'ямі, значыць, у Беларусь будуць прыязджаць іх сем'і. Для гэтага мусіць стварацца адпаведная інфраструктура. А ў Беларусі ёсць інфраструктура, каб забяспечыць людзей з іншымі традыцыямі, з іншай культурай, з іншым стылем жыцця і манерамі паводзін?

Хаця Лукашэнка ўсяляк падкрэслівае ўзровень талерантнасці ў беларускім грамадстве, я б не пераацэньваў яго гатоўнасць прыняць 150 тысяч пакістанцаў. Беларускае грамадства часоў Лукашэнкі - шмат у чым грамадства закрытае. У Беларусі ніколі не было вялікай колькасці нелегальных мігрантаў, якія б заставаліся ў краіне, і ўвогуле прадстаўнікоў іншых культур. Давайце ўспомнім міграцыйны крызіс 2021 года, калі ў Менску і іншых гарадах з'явілася невялікая колькасць выхадцаў з Сірыі, Ірака і гэтак далей. Беларусы адкрыта выказвалі незадаволенасць і неразуменне.

Жаданне Лукашэнкі развязаць эканамічныя праблемы за кошт пакістанцаў зразумелае. Але пытанне ў наступным: ці гатовае беларускае грамадства да гэтага? Я мяркую, што беларускае грамадства не гатовае. Таму, калі планы дойдуць да рэалізацыі, беларускае грамадства можа паднесці мноства сюрпрызаў: магчымыя ўспышкі расізму, канфлікты і гэтак далей. Лукашэнка задумаў вельмі небяспечную гульню, але, відаць, іншых альтэрнатыў проста няма.

Аб адтоку кадраў на Захад гавораць усе. Але многія беларусы, у тым ліку маладыя і амбіцыйныя, ўцякаюць у Расею. Відавочна, у Лукашэнкі сапраўды няма выйсця - у адваротным выпадку можа здарыцца эканамічнае падзенне. І дэмаграфічная сітуацыя ў Беларусі, мякка кажучы, аптымізму не выклікае.

- Будаўніцтва індустрыяльнага парку "Вялікі камень" суправаджалася размовамі аб залучэнні 100 тысяч кітайцаў. Сапраўды, кітайцы будавалі ў Светлагорску сумна вядомы ЦКК, але ўцяклі, нават не здаўшы ў эксплуатацыю. Так што абяцаныя 100 тысяч кітайцаў дагэтуль едуць”. Ці не можа гісторыя з імпартам 150 тысяч пакістанцаў, як туман, хаваць іншыя справункі Лукашэнкі і Шарыфа, менш прывабныя?

- У эканоміцы сітуацыя такая, што гэта выглядае мерай разумнай і патрэбнай. Але з палітычнага пункту гледжання для Лукашэнкі гэта вельмі рызыкоўная задума. Я думаю, гэтая тэма будзе актыўна абмяркоўвацца і выкліча незадаволенасць і неразуменне ў грамадстве. Гэтая мера не прывядзе ў захапленне нават прыхільнікаў Лукашэнкі. 150 тысяч пакістанцаў параўнальна з насельніцтвам Барысава. Адна справа, калі прыязджаюць людзі, блізкія менталітэтам, мовай, культурай, а калі прыязджаюць людзі з іншай культуры, з іншымі традыцыямі і іншымі поглядамі на свет, гэта небяспечна. Тым больш, што яны прыедуць адбіраць працоўныя месцы ў саміх беларусаў. Рэакцыю беларусаў няцяжка прадбачыць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]