Сустрэча NATO: адзінства што да Украіны, дэбют Рубіё і мыты ЗША

Рэпартаж «Нямецкай хвалі».

Асаблівае значэнне сустрэчы міністраў замежных спраў краін NATO ў Брусэлі, якая прайшла 3 і 4 красавіка, надаваў дэбют дзяржсакратара ЗША Марка Рубіё. У штаб-кватэры альянсу яго чакалі з нецярпеннем і прыкметнай трывогай, асабліва пасля рэзкага выступу новага кіраўніка Пентагона Піта Хегсета на пасяджэнні міністраў абароны ў лютым, піша «Нямецкая хваля».

Сібіга: Я адчуў адзінства ў альянсе.

Увечары 3 красавіка Рубіё - таксама ўпершыню - засядаў у Радзе NATO - Украіна, і ўкраінскі міністр замежных спраў Андрэй Сібіга застаўся відавочна задаволены тым, як прайшла гэтая сустрэча. На пасяджэнні Рады ў снежні атмасфера, са слоў Сібігі, была зусім іншай: тады было шмат нявызначанасці, а цяпер адчуваецца цвёрдая падтрымка. “Учора я адчуў адзінства. Я магу падтрымаць выступ кожнага, падкрэсліваю, кожнага з міністраў, якія выступалі. Я адчуў рашучасць у падтрымцы Украіны, - запэўніў кіраўнік Мінабароны Украіны. - Падагульняючы, магу сказаць: вельмі добрае пасяджэнне».

Ён паведаміў, напрыклад, не ўдаючыся ў падрабязнасці, што краіны ўзялі на сябе новыя абавязацельствы па наданні Кіеву вайсковай дапамогі, якая ў найбліжэйшай будучыні ператворыцца ў канкрэтныя пастаўкі.

Ці выстарчыць Украіне вайсковай дапамогі?

Агулам за першыя месяцы 2025 года чальцы NATO абавязаліся выдзеліць на бяспеку Украіны больш за 20 млрд еўраў. Якую дапамогу маюць намер надаваць Злучаныя Штаты, чыноўнікі альянсу пакуль казаць адмаўляюцца, але і кіраўнік МЗС Украіны, і генеральны сакратар NATO Марк Рутэ пацвердзілі, што плынь амерыканскіх узбраенняў, вайсковага абсталявання і выведзвестак ва Украіну цяпер «працягваецца ў звычайным рэжыме».

На пытанне DW, ці дастаткова цяперашніх і абяцаных аб'ёмаў вайсковай дапамогі для стрымлівання расейскай агрэсіі, Сібіга адказаў: «Падчас вайны ніколі не будзе дастаткова, але важна, што дапамога ідзе». Рутэ запэўніў, што хаўруснікі па NATO даюць Украіне «ўсё неабходнае для працягу барацьбы», уключаючы інвестыцыі ў яе абаронную прамысловасць.

Чыноўнікі NATO падкрэслілі, што праграмы каардынацыі дапамогі і навучання, а таксама аналізу і кансультацый – NSATU ў нямецкім Вісбадэне і JATEC у польскім Быдгашчы - працягваюць працу, і іх задача - зрабіць вайсковую дапамогу Украіне больш прадказальнай, як мага хутчэй рэагаваць на патрэбы УСУ на полі бою, а таксама пашырыць гарызонты планавання да 24 месяцаў. «Цяпер гэтая руцінная праца - гэта тое, што дапамагае Украіне працягваць барацьбу», - сказаў чыноўнік альянсу карэспандэнтцы DW.

Чым яшчэ хаўруснікі могуць дапамагчы Кіеву

Пазіцыя NATO - Украіна павінна быць у найбольш моцным становішчы на полі бою і за сталом перамоў - не змянілася, пацвердзіў генеральны сакратар альянсу. З іншага боку, краіны NATO гавораць аб узмацненні ціску на Расею. “Мы бачым вас, Уладзімір Пуцін. Мы ведаем, што вы робіце, - заявіў кіраўнік МЗС Вялікай Брытаніі Дэвід Лэмі. - І мы працягваем накладаць санкцыі на Расею, каб яна была гатовая прыступіць да перамоў, па-сапраўднаму і сур'ёзна настроеная на дасягненне міру, які мы хочам бачыць у чэрвені».

Са слоў Андрэя Сібігі, у NATO ўсе разумеюць, што Маскву варта прымусіць да справядлівага міру, бо бачаць, што яна імкнецца да працягу вайны. Ён прапанаваў «просты рэцэпт» паскарэння намаганняў для дасягнення справядлівага міру з трох інгрэдыентаў, які, з яго слоў, падтрымліваюць усе краіны: умацаванне Украіны, павышэнне цаны агрэсіі для Расеі, а таксама актыўны ўдзел і лідарства ЗША.

Ці здолелі чальцы альянсу па розных баках Атлантыкі ізноў зблізіць пазіцыі?

Еўрапейскія чальцы NATO старанна рыхтавалі для новай адміністрацыі ЗША мэсэдж, што бяруць на сябе значна больш адказнасці за ўласную абарону, аднак тон Рубіё ўжо з парога стаўся мякчэйшым, чым яго калегі Хегсета. У кулуарах сустрэчы крыніцы DW казалі аб палягчэнні пасля выступу кіраўніка Дзярждэпартамента: ён хоць і паўтарыў патрабаванні Вашынгтона значна павысіць выдаткі астатніх хаўруснікаў на абарону, але запэўніў, што яго краіна застаецца прыхільнай NATO.

У апошнія месяцы гэта было невідавочна: як мінімум з моманту сваёй інаўгурацыі Дональд Трамп даваў хаўруснікам зразумець, што ЗША могуць і не прыйсці на дапамогу тым, хто выдаткоўвае на абарону менш за належныя 2 адсоткі ВУП - а гэта ідзе насуперак з асноватворным 5-м артыкулам Паўночнаатлантычнай дамовы.

Такім чынам, тое, што да вяртання Трампа да ўлады ўважалася за само сабой зразумелае, 3 красавіка стала галоўнай навіной са штаб-кватэры Паўночнаатлантычнага альянсу: ЗША не выходзяць з NATO, NATO ўсё яшчэ стаіць! «Мы жывем у часы вялікай непрадказальнасці, і таму, магчыма, карысна пацвердзіць тыя рэчы, якія здаюцца відавочнымі, і даць упэўненасць у тым, што некаторыя рэчы ўсё яшчэ ў дзеянні, - сказала на гэта кіраўніца дыпламатыі Еўразвязу Кая Калас перад пасяджэннем NATO 4 красавіка. - Думаю, менавіта таму ўсім было важна пачуць гэта, і мы можам рухацца далей».

Мыты ЗША азмрочылі радасць еўрапейцаў

Аднак поўнага палягчэння сустрэча не прынесла: навіна аб увядзенні ЗША гандлёвых мытаў на імпартныя тавары злавесна навісла над традыцыйнымі для NATO тэмамі супольнай абароны, абароны ад расейскай пагрозы, намаганняў па дасягненні міру ва Украіне. Бо з 32 чальцоў альянсу 23 уваходзяць у Еўрапейскі Звяз, на які зараз распаўсюджваюцца амерыканскія 20-адсоткавыя мыты, і краіны ўспрымаюць гэта як варожы акт, а таксама сур'ёзна асцерагаюцца наступстваў для іх эканомікі. А эканамічную канкурэнтаздольнасць у інстытутах Еўразвязу наўпрост звязваюць з абараназдольнасцю.

«Сёння ад усіх чальцоў альянсу патрабуецца непахісная салідарнасць. Салідарнасць, якая, тым не менш, зазнае выпрабаванне пастановамі, прынятымі і абвешчанымі ўчора прэзідэнтам Трампам, аб увядзенні ўзаемных мытаў, якія будуць мець негатыўныя наступствы як для амерыканскай эканомікі, так і для эканомік усіх чальцоў альянсу», - заявіў 3 красавіка міністр замежных спраў Францыі Жан-Наэль Баро, падкрэсліўшы, што ён адказаў на гэта.

Генеральны сакратар NATO адмовіўся аб(б)меркаваць мыты

Тым не менш генеральны сакратар NATO Марк Рутэ за два дні так і не выказаў дакладнай пазіцыі ў пытанні аб мытах, уведзеных ЗША. На выніковай прэс-канферэнцыі, дзе пытанне ўздымалася некалькі разоў, ён прапанаваў аддзяляць тэмы тарыфаў ад тэм бяспекі альянсу «і не дазваляць ім перашкаджаць унутраным дыскусіям». Між тым 2-гі артыкул Паўночнаатлантычнай дамовы абавязвае яго чальцоў імкнуцца да ліквідацыі ўзаемных канфліктаў у эканамічнай палітыцы, на што журналісты не прамінулі паказаць Рутэ, аднак той быў непахісны: «Я не думаю, што гэта парушае 2-гі артыкул. Не, я так не думаю. У мінулым мы бачылі мноства прыкладаў рознагалоссяў, сварак наконт мытаў. Такое здаралася і раней, але гэта не парушае 2-гі артыкул».

Генеральны сакратар NATO, які раней займаў пасаду прэм'ер-міністра Нідэрландаў, мяркуе, што ўрадам ніколі не бывае дастаткова рэсурсаў і «заўсёды можа ўзнікнуць праблема, што грошай, на якія вы разлічвалі, няма праз інфляцыю або праз тое, што ВУП расце не так, як чакалася». «Я не думаю, што дапамагаю альянсу, каментуючы нешта, што напраўду не з'яўляецца часткай палітыкі альянсу, якая палягае ў забеспячэнні абароны альянсу», – падсумаваў Рутэ.

Як сказаў дыпламат адной з краін NATO ў кулуарах, цяпер галоўныя задачы генсака альянсу - зберагчы яго адзінства і прыхільнасць Злучаных Штатаў, і Рутэ ўспрымае іх з усёй сур'ёзнасцю, усведамляючы ўзнікненне пры гэтым дылемы: «Ён дамогся поспеху, прымусіўшы ЗША паўтарыць жалезнае абавязацельства па 5-му артыкулу NATO.

Наступная міністэрская сустрэча NATO адбудзецца ў пачатку чэрвеня, у тым жа месяцы пройдзе саміт Паўночнаатлантычнага альянсу ў Гаазе, канкрэтных планаў якога ў Брусэлі яшчэ няма. Аднак Кіеў ужо чакае запрашэння для Уладзіміра Зяленскага.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]