Украіна ратыфікавала гістарычную дамову з ЗША аб нетрах: што далей

Эксперты адзначаюць вялікі патэнцыял угоды.

Украінскі парламент на пазачарговым пасяджэнні 8 траўня ратыфікаваў гістарычную дамову з ЗША аб супрацоўніцтве ў сферы нетраў і стварэнні інвестыцыйнага фонду. Дакумент не патрабуе зменаў Канстытуцыі і прадугледжвае парытэтнае кіраванне будучым фондам, а таксама не прызнае за Украінай «запазычанасцяў» перад ЗША, піша «Обозреватель». Пасля ратыфікацыі асноўнага пагаднення Украіна і ЗША падпішуць яшчэ дзве дамовы - аб тэхнічных аспектах рэалізацыі супрацоўніцтва.

Гаворка ідзе аб законапраекце №0309, пададзеным у Вярхоўную Раду Кабінетам міністраў 1 траўня - адразу пасля падпісання пагаднення са Штатамі. За аснову і агулам прагаласавалі 338 народных дэпутатаў - канстытуцыйная большасць.

У фракцыях галасы размеркаваліся так:

• «Слуга народа» - 210;

• «Еўрапейская салідарнасць» - 23;

• «Бацькаўшчына» - 22;

• «Платформа за жыццё і мір» - 18;

• «Голас» - 12;

• «Аднаўленне Украіны» - 12;

• «За будучыню» - 10;

• «Давер» - 18;

- Пазафракцыйныя - 13.

Дакумент рыхтаваўся да ратыфікацыі паводле паскоранай працэдуры, а разглядаўся ў сесійнай зале - паводле скарочанай. Трэба ўлічваць, што парламент таксама ўнёс у парадак дня законапраект №13256 аб унясенні змяненняў у Бюджэтны кодэкс, які таксама звязаны з рэалізацыяй пагаднення. Асноўнае галасаванне за яго адбудзецца ўжо пасля 11 траўня.

Яшчэ да галасавання ў сесійнай зале Камітэт пытанняў міжнароднай палітыкі дадаў у тэкст праекта ратыфікацыі заўвагу аб зняцці з парламента адказнасці за змест дзвюх дадатковых угодаў.

«Гэтая міжнародная дамова, якая падлягае ратыфікацыі Вярхоўнай Радай, змяшчаецца толькі ў адным 12-старонкавым дакуменце. Сваю згоду на абавязковасць Вярхоўная Рада дае толькі гэтай дамове, толькі гэтаму дакументу. Менавіта гэтая дамова, паводле артыкула 9 Канстытуцыі Украіны, стане «часткай нацыянальнага заканадаўства Украіны». Хоць тут дакладней было б сказаць «часткай нацыянальнага права Украіны», бо паводле логікі міжурадавая дамова, створаная пры ўдзеле ўрада, не можа быць вышэй за акты заканадаўчай улады», - тлумачыў кіраўнік Камітэта ў пытаннях замежнай палітыкі Аляксандр Меражко.

Таксама ў тэкст законапраекта ўнеслі згадку аб тым, што пагадненне дзейнічае ў міжнародна прызнаных межах Украіны 1991 года. Гэта датычыцца і тэрытарыяльнага мора Украіны.

Перад нардэпамі дакумент прадстаўляла першы віцэ-прэм'ер - міністр эканомікі Юлія Свірыдэнка. З яе слоў, пагадненне з'яўляецца раўнапраўным, уласнасць і кантроль над нетрамі застаецца за Украінай, а рэсурсы належаць Украіне. Таксама дакумент улічвае ўступленне ў ЕЗ і адпаведныя абавязацельствы, адзначыла Свірыдэнка.

Ратыфікацыю пасля галасавання таксама прывітаў прэм'ер-міністр Украіны Дзяніс Шмыгаль, які прысутнічаў на пасяджэнні Рады.

«Мы зрабілі важны крок да аднаўлення нашай эканомікі, узмацнення Украіны, росту дабрабыту людзей», – заявіў ён, адзначыўшы, што «пагадненне дае Украіне шэраг значных магчымасцяў»:

• атрыманне стратэгічнага інвестара ў асобе ЗША;

• прыцягненне інвестыцый у найбольш перспектыўныя сектары эканомікі;

• паскарэнне аднаўлення Украіны і атрыманне сучасных тэхналогій мадэрнізацыі краіны.

«Пры гэтым прыродныя рэсурсы Украіны застаюцца за Украінай, а дзяржава не бярэ на сябе ніякіх пазыковых абавязанняў. Мы змаглі дабіцца такога беспрэцэдэнтнага партнёрства, перш за ўсё, дзякуючы лідарству прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага і прэзідэнта ЗША Дональда Трампа. Гэта гістарычная падзея нашых краін. Разлічваем ужо неўзабаве скончыць усю тэхнічную працу і пачаць новы этап супрацоўніцтва з нашымі амерыканскімі партнёрамі», – запэўніў Шмыгаль.

Ратыфікацыя мела патрэбу толькі ў асноўнай частцы пагаднення. Два іншыя тэхнічныя пагадненні з'яўляюцца імплементацыйнымі і патрабуюць толькі падпісання, а не галасавання ў Радзе. Як тлумачыў нардэп ад «Голасу» Яраслаў Жалязняк, гаворка ідзе пра такія два дакументы:

1. Пагадненне аб абмежаваным партнёрстве (аб стварэнні Фонду):

• Бакі - DFC (амерыканская карпарацыя) і ўкраінскае агенцтва дзяржаўна-прыватнага партнёрства (PPP Agency).

• Пагадненне вызначае механізм стварэння, фінансавання, структуру кіравання фондам.

• Падпісанне магчымае адразу пасля ратыфікацыі міжурадавага пагаднення ў парламенце Украіны, бо з боку ЗША ніводнае з пагадненняў не патрабуе ратыфікацыі ў Кангрэсе.

2. Далей Пагадненне аб стварэнні «Генеральнага партнёра»:

Гэта дакумент аб стварэнні структуры, якая будзе кіраваць фондам - »Генеральнага партнёра» з трыма ўкраінскімі і трыма амерыканскімі прадстаўнікамі. Пагадненне будзе вызначаць правілы кіравання фондам, канфігурацыю прыняцця пастаноў і гэдак далей.

«Тут важна, што хутчэй за ўсё «Генеральным партнёрам» (General Partner, GP) выступае кампанія, зарэгістраваная ў Дэлавэры (ЗША), якая афіцыйна далучаецца да Фонду шляхам падпісання гэтага партнёрскага пагаднення. Гэтая кампанія дзейнічае ад імя ўсяго Фонду і з'яўляецца адказнай за яго кіраванне», - растлумачыў Жалязняк.

Пры гэтым раней прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі прапанаваў ЗША пакараць нардэпаў за магчымы сабатаж пагаднення аб нетрах. Так, кіраўнік дзяржавы мяркуе, што Штатам трэба пазбавіць віз тых, хто не галасаваў за дакумент. Справа ў тым, што перад галасаваннем шэраг дэпутатаў патрабаваў ад урада паказаць тэксты двух будучых пагадненняў з ЗША, адмаўляючыся без гэтага ратыфікаваць асноўны дакумент.

Пагадненне аб карысных выкапнях Украіны і ЗША: што прапісана ў дакуменце

1 траўня Украіна і ЗША падпісалі пагадненне аб карысных выкапнях. Яно мяркуе стварэнне супольнага інвестфонду, які будзе папаўняцца распрацоўкай украінскіх нетраў. У той самы дзень тэкст дакумента быў афіцыйна апублікаваны на сайце Кабінета міністраў, а таксама на сайце Белага дома.

У дакуменце змяшчаецца канкрэтны пералік з 57 карысных выкапняў - агульны для тых, рэнта з якіх будзе папаўняць фонд, і тых, у здабычу якіх будзе мець права ўкладвацца гэты фонд. У яго ўвайшлі не толькі рэдказямельныя металы, але і іншыя элементы, у тым ліку нафта і газ.

Праца фонду будзе тычыцца толькі новых радовішчаў, ліцэнзіі на якія Украіна будзе выдаваць пасля набыцця моцы пагадненнем. Пры гэтым права валодання радовішчамі застаецца за Украінай.

Кантроль над працай фонду будзе ажыццяўляць кампанія з праўленнем з трох украінскіх і трох амерыканскіх прадстаўнікоў, якія будуць супольна прымаць пастановы аб інвестыцыях і размеркаванні грошай. Раней прадугледжвалася, што ў ЗША будзе большасць галасоў у праўленні, але гэтую норму ўдалося скасаваць.

Фонд будзе напаўняцца абодвума бакамі ў суадносінах 50 на 50. ЗША змогуць залічваць новую вайсковую дапамогу Украіне як свой унёсак у фонд, але ўжо нададзеная падтрымка не ўлічваецца, гэта значыць, украінскі бок не будзе выплачваць «пазыкі», аб якіх раней заяўлялі Штаты. Акрамя таго, Фонд павінен інвеставаць у развіццё Украіны цягам 10 гадоў - на гэты час выплаты з фонду забароненыя, можна будзе толькі рэінвеставаць даходы, а не выводзіць іх.

Пры гэтым фактычная рэалізацыя пагаднення аб нетрах можа зацягнуцца на дзесяцігоддзі. Справа ў тым, што ўвядзенне ў эксплуатацыю новых радовішчаў - гэта працяглы працэс, які таксама патрабуе сур'ёзных грашовых укладанняў.

У той жа час эксперты не адмаўляюць і вялікага патэнцыялу ўгоду. Паводле ацэнак урада Украіны, у краіне знаходзіцца 5% найбольш важных сыравінных рэсурсаў у свеце, у тым ліку літый, тытан, уран і графіт. Цяпер ва Украіны з'явіцца магчымасць прыцягнуць інвестараў для іх здабычы.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]